EMDR – EEN EFFECTIEVE EN WETENSCHAPPELIJK ONDERBOUWDE METHODE VOOR DE BEHANDELING VAN PSYCHOTRAUMA (en andere problematieken)
EMDR – Eye Movement Desensitization and Reprocessing – is een stevig onderbouwde wetenschappelijke therapeutische methode. Meer dan 25 gecontroleerde onderzoeken en talrijke meta-analyses bewezen al de effectiviteit van EMDR en de evidentie stapelt zich nog elke week op (ook op het vlak van de behandeling van andere psychologische problemen). In verschillende universiteiten in binnen- en buitenland is er groeiende interesse in EMDR-onderzoek en onderricht. De WHO (World Health Organization) formuleerde tenslotte al in 2013 de conclusie dat cognitieve gedragstherapie en EMDR voorlopig de enige aangewezen methodes zijn voor de behandeling van trauma bij kinderen, adolescenten en volwassenen.
Zo hoeft de cliënt geen lange en pijnlijke blootstelling (exposure) te doorstaan van het traumatische incident en dient deze ook geen intense huiswerkoefeningen te maken. De behandelduur is ook doorgaans een pak korter (sommige ‘single event trauma’s’ kunnen al in twee tot drie sessies worden aangepakt) en de draagkracht van de persoon wordt bovendien minder op de proef gesteld. Cliënten beschrijven na een EMDR-sessie doorgaans niet enkel gedeeltelijke of volledige bevrijding van negatieve emoties en gewaarwordingen bij het terugdenken aan de traumatische scène, ze rapporteren ook dat het beeld zelf soms kleiner is, van kleur verandert en niet meer belastend is. Het kan tenslotte ook gebeuren dat er spontaan positieve elementen in de oorspronkelijke scène verschijnen die de cliënt een hernieuwde veerkracht geven.
WAAROM KLASSIEKE PRAATTHERAPIE MEESTAL ONTOEREIKEND IS
Veel mensen stappen ten gevolge van deze heftige klachten terecht naar de huisarts, psychiater of psycholoog maar krijgen daarbij – los van alle goede intenties – niet altijd de beste en meest effectieve hulpverlening. Klassieke praattherapie of medicatie kan erg ondersteunend werken maar leidt vaak niet tot een grondige aanpak van de klachten. Er bestaat echter een effectieve en veilige methode die de impact van psychotrauma op een doeltreffende en snelle manier kan aanpakken: EMDR.
HOE VERLOOPT EEN EMDR-SESSIE CONCREET?
In een standaard EMDR- therapie stel je eerst samen met de hulpverlener een tijdslijn op van alle pijnlijke of onverwerkte gebeurtenissen uit het verleden die verbonden zijn met jouw huidige klachten. In het geval van een ramp is het evenement vaak duidelijk gelinkt aan de klachten zodat er onmiddellijk aan de slag kan worden gegaan.
De cliënt wordt – heel eenvoudig uitgelegd – gevraagd om het moeilijkste beeld uit deze pijnlijke situatie in gedachten te nemen en vervolgens te focussen op de negatieve gedachte die hij of zij nu nog heeft over zichzelf inclusief zijn of haar emotie(s) en lichaamssensaties. Als het belastende geheugennetwerk op verschillende manieren is geactiveerd dient de cliënt tenslotte de vingers te volgen van de therapeut die snel van links naar rechts bewegen. Regelmatig wordt er ook gepeild naar de emotionele impact van de pijnlijke situatie in het hier en nu. De therapie is geslaagd wanneer de cliënt geen negativiteit meer ervaart bij het terugdenken aan de scène, het lichaam vrij is van spanning en er een positieve overtuiging is ontstaan die goed en waar aanvoelt voor de cliënt. Cliënten rapporteren dan dat ze zich de scène nog heel goed kunnen herinneren, maar dat deze niet langer automatisch negatieve gevoelens en gedachten oproept. EMDR is dus niet zozeer een middel om met traumatische klachten om te gaan, maar een manier om problemen bij de wortel aan te pakken.
De kracht van EMDR-therapie ligt in de bijzondere combinatie van een wetenschappelijk onderbouwd plan dat bestaat uit acht veilige stappen en oogbewegingen (of andere bilaterale stimulatie). Verschillende theorieën werden reeds geformuleerd die het mechanisme achter EMDR proberen te beschrijven. Dat EMDR werkt, staat ondertussen buiten kijf, maar het exacte werkingsmechanisme blijft voor wetenschappers voorlopig nog een raadsel. Onderzoekers vermoeden voorlopig een complex samenspel van verschillende processen in het brein die een zelfhelend proces in gang zetten. In het volgende puntje leggen we dit kort uit.
WAAROM WERKT EMDR?
De basishypothese achter EMDR is het zogeheten AIP-model (Adaptive Information Processing model). Volgens dit model kan het brein na een traumatische gebeurtenis de informatie soms niet op een correcte manier opslagen en verwerken waardoor het geheugennetwerk – inclusief alle gevoelens en sensaties van onmacht en angst – geblokkeerd blijft in het geheugen. De persoon in kwestie blijft dan steken in een overlevingsmodus terwijl het gevaar reeds lang geweken is. Recent neurologisch onderzoek wijst ook voorzichtig in deze richting. Hersenscans voor een EMDR- sessie wijzen eenvoudig gesteld op een overactief angstsysteem en een onvoldoende koppeling met andere hersensystemen die net zorgen voor een natuurlijke emotieregulatie en integratie van pijnlijke gebeurtenissen. Hersenscans na EMDR scans tonen significant aan dat deze belangrijke verbindingen opnieuw gelegd worden en de pijnlijke herinnering zelfs op hersenniveau lijkt te zijn geïntegreerd.
WAARBORG VOOR KWALITEIT – ERKENDE EN KWALITEITSVOLLE TRAINING
Als je kiest voor een EMDR-behandeling is het tenslotte belangrijk een therapeut te kiezen die de langdurige opleiding heeft genoten in een door EMDR Europe erkende trainer. Om kwaliteitsvolle therapie verder te waarborgen, dient de therapeut in kwestie verder te zijn aangesloten bij de officiële EMDR Belgium vereniging. Elke EMDR-practitioner dient namelijk zijn kennis up to date te houden en voldoende opleidingscredits te halen door het volgen van aanvullende trainingen en supervisies. EMDR Belgium heeft tenslotte ook een deontologisch comité om toe te zien op de kwaliteitsvolle toepassing van EMDR in België.
EMDR IN GEVAL VAN NEGATIEVE LEVENSERVARING
Een aanslag, ongeval, overval, of een plots overlijden van een dierbare… er zijn heel wat gebeurtenissen die iemand onverwacht kunnen overkomen en een ingrijpende impact hebben. Sommige negatieve gebeurtenissen kunnen zo zwaar zijn dat ons organisme ze niet verwerkt krijgt. De persoon (het slachtoffer) kan blijvend last ondervinden van de negatieve gevolgen (bijvoorbeeld in de vorm van fobieën of nachtmerries) en klachten kunnen chronisch worden. In dat geval is professionele hulp zoeken een goed idee. Een helpende hand die u begeleidt bij het verwerken van een negatieve levenservaring.
MEER DAN TRAUMABEHANDELING
EMDR- therapie helpt niet enkel bij acuut trauma maar kan ook worden ingeschakeld bij andere menselijke problemen zoals angst, dwang, depressie, burn-out, pijn, verslaving,…
We kennen niet altijd een duidelijke oorzaak van waarom we bepaalde klachten hebben, geen duidelijke gebeurtenis die we hieraan kunnen linken. Dat hoeft ook niet. We kunnen steeds starten vanuit de klachten die je ervaart (bv negatief zelfbeeld, vastlopen in relaties,…) om van daaruit EMDR toe te passen.
Bron: website www.emdr-belgium.be